مطالعۀ توصیفی واقعات تسمم المونیم فاسفاید در شفاخانۀ حوزه‌وی ابوعلی سینای بلخی
DOI::
https://doi.org/10.58342/ghalibMj.V.2.I.2.5کلمات کلیدی:
تداوی حمایوی , تسمم المونیم فاسفاید, میزان مرگ میر و بهبود یافته‌گان, شفاخانه حوزوی ابوعلی سینا بلخیچکیده
زمینه و هدف: المونیم فاسفاید (AlP)یک ترکیب کیمیاوی غیرعضوی با نام‌های تجارتی مانند Magic Phos و Celphide است که به‌عنوان جونده‌کش و حشره‌کش برای محافظت از غله‌جات در انبارها استفاده می‌شود. این ماده در تماس با رطوبت گاز فاسفین (PH₃)تولید می‌کند که بسیار سمی، قابل اشتعال و با بوی سیر یا ماهی گندیده است. در سال‌های اخیر، این ماده متأسفانه به‌عنوان وسیله‌ای برای خودکشی در افغانستان، به‌ویژه در شهر مزارشریف، رایج شده است. هدف این مطالعه بررسی موارد مسمومیت باAlP در بخش ICUسرویس داخله عمومی طی ۸ ماه اول سال ۱۴۰۳ بود.
روش بررسی: مطالعه به‌صورت توصیفی-مقطعی بر اساس معلومات ثبت‌شده در دوسیه‌های مریضان با تشخیص مسمومیت با المونیم فاسفاید انجام شد. داده‌ها شامل سن، جنس، تعداد و روش مصرف تابلیت و سرانجام مریض بودند.
یافته‌ها: در این مدت، ۲۰ مریض در ICUبستر شدند که ۸۰% آنان اناث و ۲۰% ذکور بودند. میزان مرگ‌ومیر در میان زنان ۸۱.۲% و در مردان ۵۰% بود. اکثر مسمومان زیر سن ۲۵ سال بودند. شایع‌ترین علایم هنگام بستری شامل استفراغ، درد شکم، سیانوز و شوک بود. هدف از مصرف در اغلب موارد (۷۵%) خودکشی بود که با مرگ‌ومیر بالاتر همراه بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نبود پادزهر اختصاصی و مرگ‌ومیر بلند، بهترین رویکرد درمانی شامل اقدامات وقایوی، آگاهی‌دهی، محدودسازی دسترسی به AlP و تداوی حمایوی است. نظارت بر فروش و استفاده این ماده می‌تواند در کاهش آمار مسمومیت و مرگ‌ومیر ناشی از آن مؤثر باشد.
مراجع
Hashemi-Domeneh, B., Zamani, N., Hassanian-Moghaddam, H., Rahimi, M., Shadnia, S., Erfantalab, P., & Ostadi, A. (2016). A review of aluminium phosphide poisoning and a flowchart to treat it. Archives of Industrial Hygiene and Toxicology, 67(3), 183–193. https://doi.org/10.1515/aiht-2016-67-2784
Torabi, M., Shahi Moridi, Z., & Mirziaee, M. (2023). The effect of intravenous lipid emulsion on the outcome of aluminium phosphide poisoning. Medical Journal of Tabriz University of Medical Sciences, 45(1). https://doi.org/10.34172/mj.2023.012
Sulaj, Z., Drishti, A., Çeko, I., Gashi, A., & Vyshka, G. (2015). Fatal aluminum phosphide poisonings in Tirana (Albania), 2009–2013. DARU Journal of Pharmaceutical Sciences, 23(8). https://doi.org/10.1186/s40199-015-0090-0
Rahimi, N., Abdolghaffari, A. H., Partoazar, A., Javadian, N., Dehpour, T., Mani, A. R., et al. (2018). Fresh red blood cells transfusion protects against aluminum phosphide-induced metabolic acidosis and mortality in rats. PLOS ONE, 13(3), e0193991. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0193991
Khakpoornia, N., Mostafazadeh, B., Shadnia, S., Rahimi, M., Erfantalab Evini, P., & Ramezani, M. (2023). [Title missing]. Journal of Population Therapeutics & Clinical Pharmacology, 30(19). https://doi.org/10.53555/jptcp.v30i19.3990
Shafiee Dolat Abadi, S., Zamani, N., Abbasi, S., Shojaei, M., & Hassanian-Moghaddam, H. (2022). Neurologic sequelae of phosphide poisoning: A case report. Frontiers in Neurology, 13, Article 953645. https://doi.org/10.3389/fneur.2022.888493
Shadnia, S., Sasanian, G., Allami, P., Hosseini, A., Ranjbar, A., Amini-Shirazi, N., & Abdollahi, M. (2009). A retrospective 7-years study of aluminum phosphide poisoning in Tehran: Opportunities for prevention. Human & Experimental Toxicology, 28(4), 209–213. https://doi.org/10.1177/0960327108097194
Hosseinian, A., Pakravan, N., Rafiei, A., & Feyzbakhsh, S. M. (2011). Aluminum phosphide poisoning known as rice tablet: A common toxicity in North Iran. Indian Journal of Medical Sciences, 65(4), 143–149. https://doi.org/10.4103/0019-5359.104777
Bogle, R. G., Theron, P., Brooks, P., Dargan, P. I., & Redhead, J. (2006). Aluminium phosphide poisoning. Emergency Medicine Journal, 23, e3. https://doi.org/10.1136/emj.2004.015941
Proudfoot, A. T. (2009). Aluminium and zinc phosphide poisoning. Clinical Toxicology (Philadelphia), 47(2), 89–100. https://doi.org/10.1080/15563650802520675
Louriz, M., Dendane, T., Abidi, K., Madani, N., Abouqal, R., & Zeggwagh, A. A. (2009). Prognostic factors of acute aluminum phosphide poisoning. Indian Journal of Medical Sciences, 63(6), 227–234. https://doi.org/10.4103/0019-5359.53386
Sudakin, D. L. (2005). Occupational exposure to aluminium phosphide and phosphine gas? A suspected case report and review of the literature. Human & Experimental Toxicology, 24(1), 27–33. https://doi.org/10.1191/0960327105ht496oa
Mehrpour, O., Jafarzadeh, M., & Abdollahi, M. (2012). A systematic review of aluminium phosphide poisoning. Archives of Industrial Hygiene and Toxicology, 63(1), 61–73. https://doi.org/10.2478/10004-1254-63-2012-2182
Tehrani, H., Halvaie, Z., Shadnia, S., Soltaninejad, K., & Abdollahi, M. (2013). Protective effects of N-acetylcysteine on aluminum phosphide-induced oxidative stress in acute human poisoning. Clinical Toxicology (Philadelphia), 51(1), 23–28. https://doi.org/10.3109/15563650.2012.743029
Jalali, N., Shadnia, S., Abdollahi, M., & Pajoumand, A. (2002). Survival following severe aluminium phosphide poisoning. Journal of Pharmacy Practice and Research, 32(4), 297–299. https://doi.org/10.1002/jppr.2002324297
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 عبدالصمد بهزاد, محمدآصف نبی‌زاده, محمداکبر درزابی
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
