دانش، نگرش‌ها و رفتارهای مربوط به مصرف نوشیدنی‌های گازدار در میان نوجوانان پسر مکتب شمس لندن، هرات، افغانستان
DOI::
https://doi.org/10.58342/ghalibMj.V.2.I.2.4واژه‌گانِ کلیدی:
نوشابه گازدار، دانش آموزان ، مکتب شمس لندن، هراتچکیده
مقدمه: نوشیدنی‌های گازدار به طور گسترده‌ای در میان نوجوانان مصرف می‌شوند و به دلیل میزان بالای شکر و اسید موجود در آن‌ها، عامل مهمی در ایجاد مشکلات دهان و دندان از جمله پوسیدگی دندان، فرسایش مینای دندان و سایر عوارض دهانی هستند.
هدف: این مطالعه با هدف ارزیابی سطح آگاهی، میزان مصرف و عادات بهداشت دهان و دندان مرتبط با مصرف نوشیدنی‌های گازدار در میان دانش‌آموزان پسر مکتب شمس لندن در شهر هرات، افغانستان انجام شده است.
روش: یک مطالعه مقطعی با استفاده از پرسشنامه‌ای خودتکمیل انجام شد که بین 120 دانش‌آموز پسر 15 تا 18 ساله مکتب شمس لندن توزیع گردید. پرسشنامه شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی، فراوانی و ترجیحات مصرف نوشیدنی‌های گازدار، آگاهی از اثرات آن بر سلامت دهان و رفتارهای بهداشتی پس از مصرف بود. داده‌ها جمع‌آوری و با استفاده از آمار توصیفی در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شدند.
نتایج: بیشترین شرکت‌کنندگان (58.3%) 15 ساله بودند. مصرف روزانه نوشیدنی‌های گازدار در 25% گزارش شد که 31.7% انرژی‌زا و 51.7% آب‌میوه‌ای را ترجیح می‌دادند. مهم‌ترین دلایل مصرف، طعم (37.5%) و افزایش انرژی (28.3%) بود. نیمی از دانش‌آموزان از مضرات این نوشیدنی‌ها آگاه بودند، در حالی‌که 17.5% هیچ آگاهی نداشتند و تنها 50.8% دندان‌ها را به‌عنوان عضو اصلی آسیب‌پذیر شناختند. 50 نفر هرگز بعد از مصرف مسواک نمی‌زدند و 37 نفر اصولاً مسواک نمی‌کردند. در مقابل، فقط 22 نفر همیشه پس از مصرف مسواک می‌زدند و 36 نفر شست‌وشوی دهان با آب را انجام می‌دادند. در مجموع، 17 نفر پوسیدگی دندان را ناشی از این نوشیدنی‌ها دانستند. درحالی‌که 70% سلامت دهان را مهم می‌دانستند، 64.2% تمایل داشتند دیگران را از خطرات آگاه کنند.
نتیجه‌گیری: این مطالعه الگوهای مصرف، آگاهی و عادات بهداشت دهان دانش‌آموزان مکتب شمس لندن هرات را روشن ساخت و بر ضرورت آموزش و مداخلات بهداشتی برای کاهش اثرات منفی نوشیدنی‌های گازدار تأکید دارد. ارتقای آگاهی، تقویت بهداشت دهان و ترویج نوشیدنی‌های سالم‌تر از گام‌های کلیدی در بهبود سلامت دهان نوجوانان است.
مراجع
Steen DP, Ashurst PR, editors. Carbonated soft drinks: formulation and manufacture. Oxford: Blackwell Publishing Ltd; 2006. Available from: https://doi.org/10.1002/9780470996034
Mavrogiannidou Z, Boka V, Arhakis A. An overview of the types of soft drinks and their impact on oral health: review of literature. World J Dent. 2023;14(7):648–54. Available from: https://doi.org/10.5005/jp-journals-10015-2252
Hasheminejad, N., Malek Mohammadi, T., Mahmoodi, M.R. et al. The association between beverage consumption pattern and dental problems in Iranian adolescents: a cross sectional study. BMC Oral Health 20, 74 (2020). https://doi.org/10.1186/s12903-020-01065-y
Gupta, V., Dawar, A., Bhadauria, U. S., Purohit, B. M., & Nilima, N. (2023). Sugar-sweetened beverages and periodontal disease: A systematic review. Oral Diseases, 29, 3078–3090. https://doi.org/10.1111/odi.14368
Hu FB, Malik VS. Sugar-sweetened beverages and risk of obesity and type 2 diabetes: epidemiologic evidence. Physiol Behav. 2010;100(1):47–54. Available from: https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2010.01.036
https://www.healthline.com/health/dental-oral-health/what-does-soda-do-to-your-teeth.
https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/healthy-drinks/sugary-drinks/
Hasselkvist, A., Johansson, A., & Johansson, A. K. (2014). Association between soft drink consumption, oral health and some lifestyle factors in Swedish adolescents. Acta Odontologica Scandinavica, 72(8), 1039–1046. https://doi.org/10.3109/00016357.2014.946964
Tahmassebi, J.F., BaniHani, A. Impact of soft drinks to health and economy: a critical review. Eur Arch Paediatr Dent 21, 109–117 (2020). https://doi.org/10.1007/s40368-019-00458-0
Scully M, Morley B, Niven P, Crawford D, Pratt IS, Wakefield M. Factors associated with high consumption of soft drinks among Australian secondary-school students. Public Health Nutrition. 2017;20(13):2340–8. doi:10.1017/S1368980017000118
Hardy LL, Bell J, Bauman A, Mihrshahi S. Association between adolescents’ consumption of total and different types of sugar‐sweetened beverages with oral health impacts and weight status. Aust N Z J Public Health. 2018;42(6):572-8. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1326020023002613
Gupta R, Solanki A, Sharma S, Gumber P, et al. A knowledge, attitude and practices of soft drinks among adolescent students and their dental health: A Questionnaire study. J Dent Health Res. 2015;6(1):1-5. Available from: https://www.academia.edu/download/120580878/09be479ba5427677fde07a0ba1855a159fde.pdf
Majewski R. Dental caries in adolescents associated with caffeinated carbonated beverages. J Am Acad Pediatr Dent. 2005;27(3):231-5. Available from: https://www.aapd.org/globalassets/media/publications/archives/majewski-23-03.pdf
Downloads
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 عثمان ساعی, ادریس صافی, اسحق رحمانی
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
